هستههای پژوهشی
یکی از پروژههای پژوهشکده امامت که به صورت هدفمند به تربیت نیروی توانمند پژوهشی میپردازد هستههای پژوهشی است که
طی آن گروهی از امامت پژوهان دارای سابقه نسبی، زیر نظر اساتید توانمند و متخصص در موضوعات امامت به فراگیری علمی و مهارتی پژوهش میپردازند.
پس از طی مراحل تصویب طرح هستههای پژوهشی در پژوهشکده امامت، فرآیند جذب پژوهشگر برای هستهها با ضوابط تعیین شده در آئیننامه پی گرفته شد.
بعد از مصاحبه و انتخاب افراد مستعد در زمینه پژوهشهای امامت، افتتاحیه هستههای پژوهشی با حضور رئیس پژوهشکده، اساتید هستهها و پژوهشگران هر هسته برگزار شد.
در این نشست پس از قرائت قرآن و بیان مقدمه از سوی معاون پژوهشی پژوهشکده امامت، حجت الاسلام والمسلمین دکتر سبحانی به عنوان رئیس پژوهشکده و سخنران این افتتاحیه مطالبی را ایراد فرمودند.
ادامه حجت الاسلام والمسلمین محمد تقی یارمحمدیان، مدیر گروه علمی مطالعات تبیینی امامت، ضمن معرفی اساتید و پژوهشگران هر هسته، به بیان طرح و برنامههای جاری در هستهها پرداختند.
در انتها حجت الاسلام جوادی، مدیر پژوهش پژوهشکده موارد مربوط به آئین نامه هستههای پژوهشی را ارائه نمود.
ادامه به گزارش مشروح این افتتاحیه پرداخته میشود:
بیانات حجت الاسلام و المسلمین دکتر سبحانی
دکتر سبحانی پژوهش و تحقیق را زیربنای همه فعالیتهای حوزوی دانسته و تدریس، تحقیق و تبلیغ موفق را نتیجه موفقیت در
روشها و مهارتهای پژوهشی متناسب با هر فعالیت دانست و بیان نمود که در حوزه امامت نیز به طور ویژه فعالیتهای آموزشی و فرهنگی و
تبلیغی نیاز به پژوهشهای جدی و عمیق دارد.
فقه و شریعت؛در امتداد امامت
وی در ادامه تاکید نمود که در حوزه امامت عرصه برای پژوهش بسیار گسترده بوده و بسیاری از مسائل اساسی و ارکان مباحث امامت وجود دارد که
فعالیت پژوهشی جدی و قابل قبولی در آن انجام نشده و تنها برخی رسالههای محدود در مورد آنها نگاشته شده است.
این در حالی است که امامت به عنوان یک میان رشته با بسیاری از علوم حوزوی و غیر حوزوی پیوند خورده و در ارتباط است و
به عنوان نمونه فقه و شریعت که امروز به طور گسترده در حوزههای علمیه به آن پرداخته میشود، در حقیقت امتداد امامت است و
با این وجود کمتر به ابعاد تأثیر و تأثر آموزههای امامت در ارتباط با مسائل دانش فقه پرداخته شده است.
رویکرد درون مذهبی و اجتهادی
ایشان مطالعات و پژوهشهای مرسوم و موجود در حوزه امامت را بیشتر با رویکرد کلامی دانست که نگاهی حداقلی به امامت داشته و
با وجود نیاز به این پژوهشها نسبت به آنچه که شیعه برای معرفت اساسی به امامت به آن نیاز داشته و در
این دست از پژوهشها تامین نمی شود، ضروری است با رویکرد درون مذهبی و اجتهادی به فهم معارف امامتی از منابع اولیه پرداخته شود.
روشمند نمودن مطالعات و پژوهشها درمسائل امامت
مسأله دیگر که از سوی رئیس پژوهشکده امامت مورد تاکید قرار گرفت، ضرورت روشمند نمودن مطالعات و پژوهشها درمسائل امامت با رویکرد درون مذهبی است.
به این معنا که همچون فقه الاحکام که دارای اصول و قواعد تدوین شده بوده و
پس از بحث و مناقشه از سوی عالمان و متفکران دینی درسالیان متمادی، اکنون به صورت نظام مند و منسجم تدوین و ارائه میگردد، در
حوزه فقه العقاید و به ویژه در امامت نیز لازم است این اصول و قواعد ضروری در پژوهشها شناسایی و مورد بررسی و مداقه قرار گرفته شود.
گسترش منابع در حوزه امامت؛ ابواب فقهی، کلامی و اخلاقی از منظر امامت
در همین راستا مسأله ضروری دیگر گسترش منابع در حوزه امامت از آیات و روایات محدود اعتقادی و کتب کلامی به حوزه های متنوع دیگر است.
به عنوان نمونه لازم است همه آیات قرآن و همه روایات اهل بیت علیهم السلام در تمامی ابواب فقهی، کلامی و اخلاقی یک بار از منظر امامت بررسی شده و
از زاویه امامت به آنها نگریسته شود که این خود می تواند یافتهها و دست آوردهای فراوانی را در زمینه آموزههای امامت به همراه آورد.
همچنین پرداختن به منابع و روش تاریخی در این زمینه می تواند بسیار راهگشا باشد.
پیش دستی مستشرقان؛هشداری به فعالان عرصه امامت
نکته دیگر ایشان در این نشست هشداری به فعالان عرصه امامت بود.
وی در این خصوص به پیش دستی مستشرقان در به کارگیری روشهای نوین پژوهشی در تاریخ اندیشه اشاره نمود و
تاکید کرد که همچنان که در حوزه تاریخ اندیشه، متفکران دینی عرصه را به مستشرقان واگذار نمودند و
اکنون تحقیقات و متون فراوانی توسط ایشان در زمینه آموزههای دینی تولید گردیده است که نیاز به پاسخگویی و اصلاح دارد و به
نوعی اندیشمندان مسلمان دنباله روی رویکرد و مطالعات ایشان در این عرصه شدهاند، در عرصه امامت نیز که
بسیاری از پژوهشها به صورت بکر و دست نخورده باقی مانده است اگر جامعه شیعی دچار تأخیر گردد، پژوهشگران غربی و مستشرقان با ورود به
این عرصه ممکن است رشته تحقیقات را به دست خود گرفته و با توجه به رویکردهای جدید و نیازهای موجود در این زمینه، متفکران شیعی را
به جای انجام تحقیقات جدید و نوآورانه و اصیل، به پاسخگویی به یافتههای خود مشغول نمایند.
نکته پایانی ایشان نسبت به جایگاه هسته در سلسله مراحل پژوهشگری در عرصههای علمی بود.
هستههای علمی ؛حلقه وصل بین دنیای آموزش و میدان پژوهش
ایشان هستههای علمی را حلقه وصل بین دنیای آموزش و میدان پژوهش دانسته و وجود همچنین برنامهای را برای شکلگیری پژوهشگر و
تولیدات پژوهشی ضروری خواندند.
دکتر سبحانی هدف از هستههای پژوهشی را تربیت واقعی پژوهشگر، آموزش عملی مهارتهای لازم در تحقیق و نوشتار، آشنایی با منابع و
نحوه مراجعه به آنها و توانایی ارائه محتوای در قالب پژوهشهای نوین دانستند.
بیانات حجت الاسلام و المسلمین محمد تقی یارمحمدیان
مدیرگروه امامت تبیینی حجت الاسلام والمسلمین یارمحمدیان پس از خوش آمدگویی به برگزیدگان هستههای پژوهشی، ابتداء به
معرفی اساتید هستههای پژوهشی تشکیل شده در گروه امام شناسی تبیینی شامل
حجج الاسلام آقایان هاشمی، نصیری، احمدی و دکتر توران و در گروه تاریخ امامت، حجت الاسلام والمسلمین فراهانی پرداخته و از سوابق علمی ایشان گفتند.
تشریح برنامه های هسته پژوهش
در ادامه برنامهها و عناوین کلاسهای آموزشی و جلسات مباحثه پیشبینی شده در طول دوره که شامل یک جلسه آموزشی با
استاد اختصاصی هر هسته پیرامون موضوع علمی هسته، یک جلسه مباحثه جهت ارائه تحقیقات و گزارشهای پژوهشگران با حضور استاد هسته،
یک جلسه مشترک با حضور همه اعضای هستهها تحت عنوان روش شناسی استنباط از متن و یک
جلسه برای مباحثه مطالب طرح شده در جلسه مشترک می باشد توسط ایشان تشریح و تذکرات لازم پیرامون میزان و
نوع فعالیت پژوهشگران به ایشان ارائه گردید.
ایشان بقیه فعالیت پژوهشگران را در قالب مطالعات و پرخوانی منابع مرتبط، پژوهش و ارائه گزارشات از تحقیقات و مطالعات بیان کردند.
سپس توضیحات مربوط به دوره اختیاری که در آن پژوهشگران جهت تثبیت در هسته پژوهشی انتخابی خود میگذرانند را
بیان و تعهدات مادی و معنوی متقابل پژوهشکده امامت و پژوهشگران هستههای پژوهشی را تذکر دادند.