مشخصات کتاب:
| نام: معارف و عقاید 3 |
| نویسندگان: محمدتقی سبحانی و رضا برنجکار |
| مخاطب: طلاب علوم دینی و دانشجویان علوم اسلامی |
| موضوع: علم کلام و اصول عقاید اسلامی |
| ناشر: مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، دفتر تدوین متون درسی |
| سال نشر: تابستان ۱۳۹۷ |
| پیگیری اجرایی: سید روح الله مدنی |
| نوبت چاپ: پنجم |
| زبان: فارسی |
| تعداد صفحات: 374 |
| قطع و نوع جلد: وزیری (شومیز) |
| تیراژ: 3000 نسخه |
| شابك: 9786007550526 |
کتاب “معارف و عقاید 3“ یکی از منابع مهم در حوزه مطالعات علم کلام اسلامی است که محمدتقی سبحانی و رضا برنجکار کتاب را با همکاری مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه تألیف کرده‌اند. این کتاب به‌صورت نظام‌مند و بر اساس نیازهای آموزشی حوزه‌های علمیه تدوین شده و شامل موضوعات اصلی علم کلام و تحلیل عقاید اسلامی است. در ادامه، تفصیل بیشتری از این کتاب ارائه می‌شود:
ساختار کتاب:
این کتاب به صورت درسی تدوین شده و هر بخش آن شامل مباحث نظری، روش‌شناسی، تاریخی و تحلیلی است. مطالب کتاب در قالب 49 درس به‌طور جامع و مرحله‌به‌مرحله ارائه شده است. هر درس شامل مباحثی دقیق، مثال‌های کاربردی و تحلیل انتقادی است.
فهرست موضوعات و عناوین:
- علم کلام: تعریف، اهداف و روش‌ها
- تعریف علم کلام: بررسی جایگاه این علم در تبیین عقاید دینی.
- موضوع علم کلام: مباحث مربوط به خدا، انسان، و جهان.
- ضرورت علم کلام: پاسخ به شبهات و ارائه نظام فکری مستدل برای باورهای دینی.
- روش‌های علم کلام:
- روش عقلی: استفاده از منطق و استدلال.
- روش نقلی: استناد به قرآن و حدیث.
- تاریخچه و مذاهب کلامی
- تاریخچه علم کلام:
- بررسی نخستین مسائل کلامی مانند بحث خالقیت و توحید.
- ظهور نخستین حوزه‌های کلامی.
- مذاهب مهم کلامی:
- امامیه: اعتقادات شیعه دوازده‌امامی.
- معتزله: رویکرد عقل‌گرایانه در تبیین دین.
- اشاعره: تفسیری سنتی و تأکید بر نصوص دینی.
- معرفت‌شناسی و شناخت خداوند
- اقسام معرفت:
- معرفت حسی: ادراک از طریق حواس.
- معرفت عقلی: ادراک از طریق تفکر منطقی.
- معرفت وحیانی: دریافت از طریق وحی و آموزه‌های دینی.
- راه‌های شناخت خداوند:
- عقل: تحلیل فلسفی وجود خدا.
- قلب یا فطرت: تمایل درونی انسان به خداجویی.
- وحی: راهنمایی از متون مقدس.
- برهان‌های خداشناسی
این بخش شامل دلایل فلسفی و نقلی اثبات وجود خدا است:
- برهان نظم:
- بیان هماهنگی و هدفمندی جهان.
- استناد به آیات قرآن و سنت.
- برهان حرکت:
- تبیین نیاز هر متحرک به محرک اولیه.
- برهان حدوث:
- اثبات خالقیت از طریق حدوث (آغازمندی) جهان.
- برهان امکان:
- تحلیل رابطه امکان و وجوب برای اثبات وجود خدا.
- صفات الهی
- تعریف صفات الهی: صفاتی مانند علم، قدرت، و اراده خداوند.
- اقسام صفات الهی:
- صفات ثبوتی: مانند علم، قدرت و حیات.
- صفات سلبی: مانند عدم محدودیت و عدم ترکیب.
- روش شناخت صفات:
- عقل: تحلیل فلسفی.
- وحی: استناد به قرآن و حدیث.
- فطرت: شهود درونی انسان.
- توحید و شرک
- توحید:
- توحید ذاتی: یگانگی ذات الهی.
- توحید صفاتی: هماهنگی صفات الهی با ذات او.
- توحید افعالی: خداوند فاعل اصلی تمام افعال.
- توحید عملی: تسلیم بودن انسان در برابر خدا.
- ریشه‌های شرک:
- تمایلات نفسانی و غفلت از توحید.
- پیامدهای شرک:
- انحراف فکری و اخلاقی انسان.
- عدالت الهی و مسئله شر
- تعریف عدل الهی:
- هماهنگی میان اراده و عمل الهی.
- انصاف خدا در آفرینش و حکم‌رانی.
- ارتباط عدل با اختیار انسان:
- تبیین رابطه آزادی انسان و عدالت خدا.
- مسئله شر:
- بررسی فلسفی شرور و حکمت آن‌ها.
ویژگی‌های آموزشی و تحلیلی کتاب:
- روش‌شناسی دقیق: کتاب از روش‌های عقلی و نقلی به‌طور متوازن بهره برده است.
- ساختار آموزشی: ارائه مطالب به‌صورت منظم و قابل‌فهم برای طلاب و دانشجویان.
- پاسخ به شبهات: کتاب به سؤالات و ابهامات مهم معاصر نیز پاسخ داده است.
- مطالعه مقایسه‌ای: مقایسه میان دیدگاه‌های مختلف کلامی.
کاربردها:
- منبع درسی: برای حوزه‌های علمیه و مراکز آموزش عالی دینی.
- مطالعات تخصصی: مناسب برای پژوهشگران علم کلام.
- تقویت اعتقادات دینی: مفید برای عموم علاقه‌مندان به مباحث اعتقادی.
- مخاطبان اصلی کتاب
این کتاب، منبعی ارزشمند برای مطالعه دقیق کلام و عقاید اسلامی است و به طور خاص به جنبه‌های فلسفی و اعتقادی می‌پردازد.
دریافت متن کامل کتاب
