معرفی مقاله «اجتهاد بر بنیان مصلحت‌اندیشی»
| عنوان مقاله | اجتهاد بر بنیان مصلحت‌اندیشی |
| موضوع | تحلیل اجتهاد مبتنی بر مصلحت در فقه اهل سنت |
| نوع مطلب | مقاله |
| نام مجله | آینه پژوهش |
| شماره | 36 |
| تاریخ | اسفند1374 |
| شماره صفحه | 59 تا 62 |
محتوای مقاله:
مقاله در ابتدا به دو رویکرد متضاد در تاریخ فقه اهل سنت اشاره می‌کند:
- اجتهاد باز و مبتنی بر قیاس، استحسان و استصلاح که انعطاف‌پذیری بالایی داشته است.
- انسداد باب اجتهاد که فقه را در مواجهه با مسائل جدید ناکارآمد کرده است.
سپس مقاله به معرفی و تحلیل کتاب “الاجتهاد“ اثر عبدالمنعم النمر، اندیشمند مصری معاصر، می‌پردازد. این کتاب نمونه‌ای از تلاش برای بازاندیشی و انطباق فقه اهل سنت با نیازهای عصر جدید است.
نمر معتقد است:
- اجتهاد باید به نصوص قطعی پایبند باشد ولی در عین حال به مصلحت عمومی توجه کند.
- مجتهدان نباید به صورت غیرانتقادی به آرای فقهای پیشین تکیه کنند و باید شرایط جدید را مدنظر داشته باشند.
موضوعات مهم مطرح‌شده:
- لزوم اجتهاد مستمر: اجتهاد باید به طور مداوم با تحولات زمان همگام شود.
- نقش مصلحت در فقه: مصلحت می‌تواند حتی بر برخی نصوص غلبه کند.
- تفکیک میان فقه و سیاست شرعیه: نمر این تفکیک را غیرمنطقی دانسته و معتقد است همه احکام باید در بستر واحدی بررسی شوند.
اهمیت مقاله:
این مقاله نشان می‌دهد که رویکرد مصلحت‌اندیشی می‌تواند ظرفیت فقه را برای پاسخگویی به مسائل جدید افزایش دهد. همچنین به تفاوت‌های بنیادی بین رویکردهای اجتهادی در مکتب خلافت و مکتب امامت اشاره می‌کند و مخاطبان را به مطالعه بیشتر در این زمینه دعوت می‌کند.
برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید
