بازخوانی و آسیب‌شناسی پروژه‌های تقریبی

مقاله «بازخوانی و آسیب‌شناسی پروژه‌های تقریبی»را مرتضی علیزاده نجار، محمدتقی سبحانی، سید ابوالحسن نواب و مهدی فرمانیان در فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات کلامی (شماره 42، پاییز 1402) منتشر کرده‌اند. این مقاله به بررسی پروژه‌های تقریبی در تاریخ اسلام و تحلیل آسیب‌ها و چالش‌های پیش روی این پروژه‌ها می‌پردازد.

چکیده مقاله:

مقاله به بررسی پروژه‌های تقریبی در تاریخ اسلام می‌پردازد که با هدف ایجاد وحدت و همگرایی بین مذاهب اسلامی شکل گرفته‌اند. از جمله این پروژه‌ها می‌توان به تقریب نادرشاهی، جنبش سیدجمال‌الدین اسدآبادی، دارالتقریب و مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی اشاره کرد. این پروژه‌ها با چالش‌هایی همچون ابهام در اهداف، مشکلات مدیریتی و ساختاری، و عدم وجود نظریه‌ای روشن مواجه بوده‌اند. همچنین، این پروژه‌ها کمتر به مسائل معرفتی و اختلافات مذهبی که عامل اصلی تفرقه است، توجه کرده‌اند. این آسیب‌ها همراه با موانعی مانند ناهماهنگی عناصر سیاسی، دخالت بیگانگان و وجود جریان‌های افراطی، باعث ناکامی پروژه‌های تقریبی و همبستگی اسلامی شده‌اند. نویسندگان پیشنهاد می‌کنند که برای عبور از این چالش‌ها و آسیب‌ها، باید به دنبال طرحی نو با رویکردی جامع بود.

کلیدواژه‌ها:

وحدت بین مذاهب، پروژه‌های تقریبی، شیعه و اهل سنت.

ساختار مقاله:

1. مقدمه: معرفی پروژه‌های تقریبی و اهمیت آنها در تاریخ اسلام.
2. بازخوانی پروژه‌های تقریبی:
   • تقریب نادرشاهی: بررسی تلاش‌های نادرشاه برای ایجاد وحدت بین شیعه و سنی و چالش‌های پیش روی آن.
   • سیدجمال‌الدین اسدآبادی و اتحاد اسلامی: تحلیل جنبش سیدجمال‌الدین اسدآبادی و اهداف سیاسی و اجتماعی آن.
   • دارالتقریب: بررسی تأسیس دارالتقریب در مصر و دستاوردها و چالش‌های آن.
   • مجمع جهانی تقریب: تحلیل فعالیت‌های مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و چالش‌های پیش روی آن.
3. آسیب‌شناسی پروژه‌های تقریبی:
   • عوامل بیرونی: دخالت سیاست، جریان‌های افراطی و دخالت بیگانگان.
   • عوامل درونی: بحران معنا، بحران نظریه، بحران الگو و بحران مدیریت.
4. نتیجه‌گیری: تأکید بر لزوم ارائه طرحی نو با رویکردی جامع برای عبور از چالش‌ها و آسیب‌های پیش روی پروژه‌های تقریبی.

نتایج:

1. پروژه‌های تقریبی در تاریخ اسلام با چالش‌های متعددی مواجه بوده‌اند که باعث ناکامی آنها شده است.
2. عوامل بیرونی مانند دخالت سیاست و جریان‌های افراطی، و عوامل درونی مانند بحران معنا و مدیریت، از مهم‌ترین دلایل ناکامی این پروژه‌ها هستند.
3. برای موفقیت پروژه‌های تقریبی، نیاز به ارائه نظریه‌ای روشن، الگوی عملیاتی مناسب و مدیریت کارآمد است.

اهمیت مقاله:

این مقاله از چند جهت حائز اهمیت است:

1. تحلیل تاریخی: بررسی دقیق پروژه‌های تقریبی در تاریخ اسلام و تحلیل دلایل موفقیت و شکست آنها.
2. آسیب‌شناسی: شناسایی چالش‌ها و آسیب‌های پیش روی پروژه‌های تقریبی و ارائه راهکارهایی برای عبور از آنها.
3. کاربرد عملی: ارائه پیشنهاداتی برای بهبود پروژه‌های تقریبی در آینده و تقویت وحدت بین مذاهب اسلامی.

این مقاله برای کسانی که به مباحث وحدت اسلامی، تاریخ اسلام و چالش‌های پیش روی پروژه‌های تقریبی علاقه‌مند هستند، منبعی ارزشمند محسوب می‌شود.

برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید