نشست تخصصی «غدیر، محور وحدت اسلامی» با تأکید بر تبدیل نظریه به برنامههای عملی برگزار شد
در نشستی تخصصی با موضوع «غدیر، محور وحدت اسلامی، از تبیین نظری تا برنامه عملیاتی» که روز دوشنبه ۱۰ آذر ۱۴۰۴ در پژوهشگاه مطالعات تقریبی قم برگزار شد، کارشناسان و صاحبنظران بر ضرورت خروج از مباحث صرفاً نظری و تدوین راهبردهای عملی برای بهرهگیری از واقعه غدیر بهعنوان محوری برای تقریب و همگرایی در جهان اسلام تأکید کردند.
این نشست با همکاری انجمن علمی امامت حوزه و مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و با حضور جمعی از طلاب، پژوهشگران و علاقهمندان حوزه امامت و تقریب برگزار شد.
حجتالاسلام والمسلمین دکتر حمید شهریاری، دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، در ابتدای این نشست تخصصی با اشاره به پیشینه بحث وحدت اسلامی را مطرح کرد به آسیب شناسی تقریب در دوره های قبل از انقلاب و بعد از آن اشاره کرد وراه کارهای عملی تقریب حول واقعه غدیر را بیان کرد.
استاد محمدتقی سبحانی، رئیس انجمن امامت حوزه و مرکز الحضارة لبنان، به عنوان سخنران و ارائه دهنده این نشست، با اشاره به ظرفیتهای بینظیر واقعه غدیر برای همگرایی اسلامی، بیان کرد: «غدیر یک رویداد تاریخی کاملاً مستند و مورد اتفاق همه مذاهب اسلامی است. پیامبر اکرم (ص) به دستور خداوند و در حساسترین شرایط، این صحنه را برای آینده امت اسلامی خلق کردند.»
در ادامه ایشان، یادآور شد که شخصیتهای بزرگی همچون سید عبدالحسین شرفالدین، شیخ محمدحسین کاشفالغطاء، شهید مرتضی مطهری و نیز حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری بر این موضوع تأکید کردهاند. وی افزود: «با این حال، این بحث هنوز بهصورت گسترده تبیین نشده و فرهنگسازی مناسب و طراحی راهکارهای عملی برای پیشبرد آن صورت نگرفته است.»
ریاست محترم بنیاد بین المللی امامت، با اشاره به ویژگیهای منحصر به فرد غدیر، از جمله «اجتماع بزرگ و بینظیر مسلمانان»، «محوریت مستقیم پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)» و «دغدغه ایشان درباره آینده امت»، تأکید کرد: «غدیر تنها یک حدیث نیست؛ یک نمایش واقعی و یک حادثهی زنده تاریخ است که میتواند به عنوان محوری مشترک، زمینه گفتوگو و همگرایی را فراهم کند.»
راهکارهای عملی پیشنهادی برای تقریب بر محور غدیر
استاد محمدتقی سبحانی در ادامه، چندین راهکار کلیدی برای عملیاتیکردن این ایده ارائه داد:
فرهنگسازی تقریبی و مهدوی
ایجاد نگاهی جدید به غدیر بهعنوان یک ظرفیت وحدتآفرین در میان جامعه شیعی و نیز سایر مذاهب اسلامی از طریق برگزاری جلسات، نشستها و تولید محتوا.
مستندسازی مشترکات
تدوین و ارائه مشترکات واقعه غدیر بر اساس منابع و مدارک مورد قبول همه مذاهب اسلامی، به گونهای که بتوان آن را همچون قرآن به عنوان «ثقل دوم» و میثاقی مشترک معرفی کرد.
لایهبندی پیام غدیر
انجام مطالعات عمیق برای استخراج پیامهای گوناگون غدیر در سطوح مختلف (انسانی، بینادیانی، دروناسلامی) تا برای هر گروه و طایفهای، زبان و پیام مناسب ارائه شود.
طراحی منطق گفتوگوی اسلامی
ایجاد یک چارچوب اصولی، اخلاقمدار و هدفمند برای گفتوگوی علمی و محترمانه بین علمای مذاهب مختلف، بهگونهای که گفتوگو تبدیل به یک فرایند مستمر و سازنده شود، نه یک رویداد مقطعی.
نگاه متعادل و موقعیتشناس
رعایت شرایط و مخاطب در بیان مطالب، به طوری که هم از حق دفاع شود و هم زمینهساز تنش و اختلاف نباشد.
تأکید بر گفتمانسازی و اجرای پروژههای عملی
در ادامه این نشست بر این نکته تأکید شد که مجمع تقریب اسلامی و پژوهشگاههای وابسته میتوانند نقش محوری در پیشبرد این گفتمان ایفا کنند. پیشنهاد شد از بزرگان و علمای همه مذاهب اسلامی برای گفتوگوهای مستقیم و ارائه تفسیرهای خود از غدیر دعوت به عمل آید.
مدیرعامل موسسه معارف اهل بیت علیهم السلام با اشاره به تجربه عملی امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) که در مواقع حساس و اختلافبرانگیز مانند «شورای شش نفره» و «واقعه رَحبه» به غدیر استناد میکردند، گفت: «سیره عملی امام علی (علیه السلام) نشان میدهد که غدیر میتواند محور همگرایی باشد. ما نیز باید این مسیر را با تدبیر و گفتوگو ادامه دهیم.»
حجتالاسلام دکتر مرتضی علیزاده نجار، دبیر علمی این جلسه و عضو هیأت علمی بنیاد بینالمللی امامت، نیز به معرفی پروژههای پژوهشی انجامشده در این زمینه، از جمله پایاننامه «امامت و تقریب» پرداخت و خاطرنشان کرد گسترش چنین پژوهشهایی میتواند پشتوانه علمی محکمی برای حرکتهای تقریبی حول امامت و ولایت فراهم کند.
این نشست با بیان امیدواری نسبت به آینده این گفتمان و دعوت از همه اندیشمندان برای نقد و مشارکت در این طرح به پایان رسید. مقرر شد مباحث مطرحشده در قالب طرحهای پژوهشی، نشستهای تخصصی ادامهدار و انتشار آثار مستند پیگیری شود.
