کلام مروری بر سنت و سکولاریسم (مصطفی ملکیان، مجتهد شبستری، عبدالکریم سروش)

مروری بر سنت و سکولاریسم (مصطفی ملکیان، مجتهد شبستری، عبدالکریم سروش)

مؤلف: محمدتقی سبحانی
ناشر: معناگرا
زبان: فارسی
سال چاپ: 1385
نوبت چاپ: 1
تیراژ: 3000 نسخه
تعداد صفحات: 162
رده‌بندی دیویی: 211.6
قطع و نوع جلد: رقعی (شومیز)
شابک: 9789648914399

 

معرفی کتاب “مروری بر سنت و سکولاریسم

موضوع و هدف کتاب

این اثر به تلخیص و نقد کتاب “سنت و سکولاریسم” نوشته عبدالکریم سروش، مصطفی ملکیان، و محمد مجتهد شبستری اختصاص دارد. کتاب “مروری بر سنت و سکولاریسم” تلاش می‌کند تا با تحلیل انتقادی این اثر، تعامل و تعارض میان سنت دینی و مدرنیته را بررسی کند و پاسخ‌هایی به پرسش‌های اساسی مرتبط با سکولاریسم و دین در جهان مدرن ارائه دهد. حجت الاسلام والمسلمین دکتر سبحانی از منظر فلسفی و اجتماعی به چالش‌های ناشی از ورود تجدد غربی به جوامع دینی، به‌ویژه ایران، می‌پردازد.

ساختار کتاب

کتاب در شش فصل اصلی و یک جمع‌بندی نگاشته شده است:

۱. مقدمه: اهمیت موضوع

نویسنده در مقدمه به اهمیت درک مفاهیم مدرنیته و سکولاریسم اشاره می‌کند. وی بیان می‌کند که سکولاریسم نه فقط یک نظریه سیاسی، بلکه یک رویکرد معرفت‌شناختی است که به تحلیل ساختارهای فکری و اجتماعی می‌پردازد. این بخش همچنین به ضرورت نقد نظریه‌های مطرح‌شده در کتاب “سنت و سکولاریسم” تأکید دارد.

۲. تعریف مفاهیم کلیدی

  • سنت: به‌عنوان مجموعه‌ای از باورها و ارزش‌های تاریخی که در فرهنگ‌های دینی و اجتماعی نقش اساسی دارند.
  • مدرنیته: دوره‌ای تاریخی با ویژگی‌هایی همچون انسان‌محوری، عقل‌گرایی، و تکنولوژی‌محوری.
  • سکولاریسم: دیدگاهی که بر تفکیک دین از سیاست و نهادهای اجتماعی تأکید می‌کند و در ایران به‌ویژه در گفتمان روشنفکری دینی مورد توجه قرار گرفته است.

۳. چالش‌ها و پرسش‌های بنیادین

این بخش به معرفی پرسش‌های اساسی می‌پردازد:

  • آیا سنت و مدرنیته می‌توانند همزیستی داشته باشند؟
  • سکولاریسم چه تأثیری بر دینداری دارد؟
  • آیا معنویت به‌تنهایی پاسخگوی نیازهای انسان مدرن است؟
  • نقش حکومت‌های دینی در دوران مدرن چیست؟

۴. تحلیل محتوای کتاب “سنت و سکولاریسم

در این بخش، دیدگاه‌های سه اندیشمند معاصر ایران تحلیل می‌شود:

  • عبدالکریم سروش: وی معتقد است که دین باید به‌شکلی معرفتی بازتعریف شود تا بتواند با چالش‌های مدرنیته روبه‌رو شود.
  • مصطفی ملکیان: او بر اهمیت معنویت و نقش آن در پاسخ به بحران‌های روانی و اخلاقی انسان مدرن تأکید دارد.
  • محمد مجتهد شبستری: وی به رابطه دینداری و دموکراسی می‌پردازد و تلاش می‌کند تا نظریه‌ای درباره امکان حکومت دینی ارائه دهد.

۵. نقد و ارزیابی دیدگاه‌ها

این فصل به نقد و بررسی نظریه‌های مطرح‌شده در کتاب می‌پردازد:

  • نظریه “دینداری معرفت‌اندیش”: نقد این ایده که دینداری باید به معرفت تقلیل یابد.
  • نظریه “دینداری تجربت‌اندیش”: بررسی ناکامی این رویکرد در پاسخ به نیازهای اجتماعی و روانی.
  • پروژه “حکومت سکولار دینی”: تضادهای مدیریت دینی و اصول سکولار در حکومت‌داری.

۶. جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

نویسنده نتیجه می‌گیرد که:

  • سازگاری میان سنت و مدرنیته نیازمند تحلیل‌های عمیق‌تر و گفت‌وگوهای بیشتر است.
  • معنویت به‌تنهایی نمی‌تواند چالش‌های اجتماعی و روانی انسان مدرن را حل کند.
  • ارائه ایده‌های نوین و گفتمان‌های انتقادی برای ارتقای سطح مباحث نظری ضروری است.

موضوعات برجسته کتاب

  • نقد سکولاریسم فلسفی: تحلیل سکولاریسم به‌عنوان یک رویکرد معرفت‌شناختی.
  • بررسی دین و دموکراسی: بررسی امکان سازگاری میان حکومت دینی و اصول دموکراتیک.
  • معنویت و گوهر ادیان: نقش معنویت در عصر مدرنیته و تحلیل ارتباط آن با دینداری.
  • چالش‌های تجدد و سنت: بررسی تعارضات میان ارزش‌های سنتی و مدرنیته غربی.

ویژگی‌های کتاب

  • رویکرد تطبیقی: بررسی اندیشه‌های دینی و سکولاریستی به‌شکلی تطبیقی و منسجم.
  • نقد عمیق و روش‌مند: تحلیل انتقادی نظریه‌ها با بهره‌گیری از مفاهیم فلسفی و اجتماعی.
  • جذابیت برای پژوهشگران: کتابی ارزشمند برای دانشجویان و محققان حوزه فلسفه دین، جامعه‌شناسی دینی، و مدرنیته.
  • طرح پرسش‌های نوین: پرسش‌هایی که خواننده را به تفکر وادار می‌کند.

چرا باید این کتاب را خواند؟

“مروری بر سنت و سکولاریسم” برای افرادی که به چالش‌های میان دین و مدرنیته علاقه‌مندند، منبعی غنی و ارزشمند است. این کتاب با ارائه نقدهایی عمیق و تحلیل‌هایی جامع، خواننده را به درک عمیق‌تری از مفاهیم سکولاریسم و سنت در جهان مدرن می‌رساند. برای پژوهشگران، دانشجویان، و علاقه‌مندان به فلسفه دین و علوم اجتماعی، این اثر یک منبع بی‌نظیر است.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *